CUMHURBAŞKANI MİLLETVEKİLİ SEÇİMLERİNİ NİÇİN YENİLESİN?

Getirilen Anayasa değişikliği ile halk bir taraftan bir tek kişiyi, Cumhurbaşkanını seçerek o kişinin, dilediği isimlerden oluşan bir hükümet kurmasını sağlayacaktır. Bu tek kişi kendine istediği kadar başkan yardımcısı ve bakan belirleyecek, üst düzey devlet görevlilerini belirleyecek. Ve bunlar tek kişinin personeli sayılacaktır. Bu tek kişi ve personelini denetleyen bir meclis olmayacaktır. Bu Cumhurbaşkanının uygulamaları, hükümeti denetlemekle görevli milletvekilleri tarafından sorgulanamayacaktır.

Diğer taraftan bu yeni anayasa değişikliğinde halk, hükümeti oluşturacak olan Cumhurbaşkanının seçimi ile aynı günde 600 milletvekilini de seçecek ve TBMM’sini oluşturacaktır.

Sayısının artırılarak güçlü imajı verildiği bu meclisin milletvekillerinin gerçekten çok da büyük bir fonksiyonu olmayacaktır. Zira tek kişilik hükümetin ne bakanını görebilecek, ne de hükümetin başı olan Cumhurbaşkanı ile bir araya gelebilecektir. Görmediği bilmediği ve herhangi bir soru dahi soramayacağı bu hükümet üzerinde, sayısı çok ama işlevi az milletvekilleri nasıl bir denetim yapabilir ki?

Zaten bu yeni sistemin özünü de bu oluşturuyor. Deniyor ki, “artık bu yeni tek kişilik hükümetin denetleyicisi direk halk olacaktır.”

Peki, halk beş yıllığına seçtiği bu hükümeti nasıl denetler? Halkın böyle bir yetkisi var mı?

Bu gerçekten tam bir aldatmacadan ibaret gibi duruyor. Zira halk beş yılda bir sandığa gidip bir tek kişiyi, Cumhurbaşkanını seçecektir. Halk bu tek kişilik hükümetin uygulamalarından şikâyetçi de olsa, hatta o hükümetin uygulamalarından perişan hale gelse de hükümete karşı bir şey yapma imkanı yoktur. Halkın bir kez seçme yetkisi vardır ve beş yıl boyunca başka da bir yetkisi yoktur. Beş yıl sonra yeni kararnameler ile seçimler ertelenmemiş ise yapılacak seçimlerde gidip oy kullanacaktır. 

İşte şu anda kötü sayılan parlamento hükümet sisteminde, hükümeti denetleme yetkisi halkın seçtiği milletvekillerinin elinde idi. Bu milletvekilleri mecliste hükümetin temsilcileri olan ve yine o meclisteki seçilmiş milletvekillerinden oluşmuş bakanlara soru sorup meclis kürsüsünden cevap alabiliyordu.

Bu ne işe yarıyordu derseniz; bu hükümetin uygulamalarını mecliste, halkın gözü önünde tartışmaya açıyordu. Halk bu uygulamalar hakkında anında bilgi sahibi olabiliyor ve yaşanacak olumsuzluklarla ilgili endişe duyarsa kendi seçtiği, kendisinin oy verdiği partisinin milletvekillerini baskı altına alabiliyordu. Çünkü bu dönemdeki milletvekilleri işleri gereği kendini seçen halkla sık sık bir araya geliyorlar.

Hâlbuki yeni sistemde bakanlar meclisteki seçilen milletvekillerinden oluşmayacağı için (seçilmiş milletvekilinden bakan olsa bile milletvekilliği düşüyor) halkla da beş yıl boyunca işi olmayacaktır. Seçilen milletvekilleri bakanları göremeyecek, soru soramayacak ve uygulamaları tartışamayacaktır.

Yeni sistemde; 300 milletvekili bir araya gelebilirse hükümet hakkında bir araştırma talep edebilecektir. 360 milletvekili ile bir soruşturma açılabilecek, 400 milletvekili ile yüce divana gidip yargılama yapılması sağlanacaktır. Bu fiili olarak neredeyse imkânsız bir durumdur. Çünkü %50 ile seçilecek bir Cumhurbaşkanının partisi aynı anda yapılan seçimde meclisin de ezici bir çoğunluğuna sahip olacaktır. Yani 350’ye yakın bir milletvekili seçilecek olan Cumhurbaşkanının partisinden olacaktır. O Cumhurbaşkanının milletvekili olarak belirlediği isimlerden oluşacaktır. Dolaysıyla o bir kişinin belirlediği milletvekilinin, kendisini belirleyen, atayan Cumhurbaşkanına karşı davranması neredeyse imkansız olması bundandır.

Yeni Meclis sadece kanun yapan bir kurum olacaktır. O da Cumhurbaşkanının görev alanına girmeyen konularda. Çünkü siyasi ve sosyal haklar dışında her konu ile ilgili Cumhurbaşkanı kararname yayınlayabiliyor.

Birincisi sadece kanun yapabilecek bir meclis milletvekillerinin halk içinden seçilmesine gerek yoktur. Madem kanun yapılacak bu konuda uzman kişilerin seçilmesi daha doğru olacaktır. Üstelik sayının artırılması değil düşürülmesi daha doğru olur.

İkincisi, hükümete karşı bu kadar yetkisiz olan meclis ne yapacak ki, hükümetin başı olan Cumhurbaşkanı, canı istediğinde bu meclisi görevden alma yetkisine sahip oluyor? Yani kendisiyle birlikte Meclisin seçimlerini yeniliyor.

Bir de mevcut başbakan bunu meydanlarda övünerek anlatıyor; “Cumhurbaşkanı ve meclis karşılıklı olarak seçimleri yenileme (fesih) yetkisine sahip olduğu için mecburen uzlaşacaklar. Aksi takdirde her ikisi de yönetme süresinden kaybeder.”

Ne kadar doğru gibi değil mi? İyi de şimdi neden Cumhurbaşkanı ve başbakan (aynı partiden olmasına rağmen) uzlaşmıyor, uzlaşmaya zorlanmıyor? Uzlaşmak için illahi tek kişinin alabildiğine yetkili olduğu bu sistem mi gerekli?

Bu kadar yetkisiz mecliste, olur da 300 milletvekili bir şekilde bir araya gelip de araştırma önergesi verirse bu takdirde Cumhurbaşkanı “siz ileri gittiniz” deyip, o meclisin görevine son verir ve kendi seçimi ile birlikte seçimlerin yeniden yapılmasını sağlar. Bu takdirde de kendi partisinden, kendisine daha sadık kişilerden oluşan yeni kişilerin seçilmesini sağlamış olur.

Meselenin özü budur yani.